MEER FISCALE TRANSPARANTIE: ER IS VEEL BEREIKT, MAAR NOG VEEL MEER TE DOEN
Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in het streven naar meer transparantie en samenwerking tussen de belastingdiensten in de EU.
Sinds 1997 hebben de lidstaten zich politiek gecommitteerd aan de beginselen van eerlijke belastingconcurrentie in het kader van de Gedragscode inzake de belastingregeling voor ondernemingen. Zij werken samen in de Groep gedragscode om fiscale regelingen streng te toetsen en de beginselen van goed bestuur in belastingzaken op de interne markt te waarborgen. Hoewel deze gedragscode door de lidstaten weliswaar politiek wordt gesteund, maar juridisch niet bindend is, is dankzij deze code in de afgelopen jaren toch een aantal schadelijke fiscale praktijken uitgebannen.
In 2012 presenteerde de Commissie een actieplan met meer dan dertig maatregelen om belastingfraude en -ontduiking aan te pakken. Veel van deze maatregelen waren met name gericht op het vergroten van de fiscale transparantie en de uitwisseling van inlichtingen. Er is belangrijke vooruitgang geboekt bij de uitvoering van deze maatregelen en een aantal belangrijke initiatieven is reeds voltooid.
De herziening van de richtlijn betreffende de administratieve samenwerking, die in december 2014 door de Raad is vastgesteld[3], was een belangrijk wapenfeit. Zij garandeert dat de EU een solide wetgevingskader bezit voor de automatische uitwisseling van inlichtingen en betekent het definitieve einde in de hele EU van het bankgeheim voor fiscale doeleinden. De richtlijn vereist dat de lidstaten automatisch een reeks van financiële inlichtingen met elkaar uitwisselen, in overeenstemming met de nieuwe mondiale OESO/G20-standaard voor automatische inlichtingenuitwisseling tussen jurisdicties.
De vaststelling van onderhandelingsmandaten voor krachtigere belastingovereenkomsten met Zwitserland, Andorra, Monaco, San Marino en Liechtenstein was een belangrijke stap voorwaarts bij de verwezenlijking van de EU-agenda voor fiscale transparantie. De Commissie rondt op dit moment de onderhandelingen met de vijf buurlanden af en is van plan om tegen de zomer van 2015 een voorstel voor ondertekening te doen. De overeenkomsten zijn nog veel ambitieuzer dan eerder was voorzien, omdat zij in overeenstemming zullen worden gebracht met de nieuwe mondiale standaard en een zo breed mogelijke automatische uitwisseling van inlichtingen tussen de partijen zullen waarborgen.
Andere resultaten die verband houden met het actieplan uit 2012 zijn onder meer de vaststelling van de herziene moeder-dochterrichtlijn om bepaalde fiscale misbruikpraktijken van ondernemingen te voorkomen, de oprichting van een platform inzake goed fiscaal bestuur en de oprichting van een btw-forum voor de dialoog tussen bedrijven en belastingautoriteiten. Er zijn ook bepaalde praktische initiatieven uitgevoerd om de fiscale transparantie te bevorderen, zoals de ontwikkeling van standaardformulieren voor de uitwisseling van inlichtingen en geautomatiseerde formats voor automatische uitwisseling van inlichtingen met betrekking tot niet-financiële inkomsten. Wat het traceren van geldstromen betreft, werken belasting- en douaneautoriteiten momenteel samen om beter gebruik te maken van gegevens over middelenverkeer.
De vierde antiwitwasrichtlijn, die onlangs door de medewetgevers is vastgesteld, draagt eveneens bij tot het realiseren van de doelstelling de transparantie inzake kapitaalstromen te vergroten. Hoewel de invoering van centrale registers met informatie over uiteindelijke begunstigden die voor financiële opsporingsteams uit heel Europa toegankelijk zijn, met name gericht is op een betere bestrijding van het witwassen van geld en van het financieren van terrorisme, zal zij de strijd tegen belastingontduiking indirect ten goede komen.
Er blijft gewerkt worden aan andere initiatieven uit het actieplan om de transparantie in belastingzaken verder te verbeteren. Zo wordt momenteel onderzocht of het haalbaar is een Europees fiscaal identificatienummer (FIN) in het leven te roepen omdat belastingdiensten belastingplichtigen daarmee veel gemakkelijker zouden kunnen identificeren ten behoeve van de automatische uitwisseling van inlichtingen. Daarnaast onderzoekt de Commissie de mogelijkheid om Eurofisc, een instrument voor de snelle uitwisseling van inlichtingen over btw-fraude, uit te breiden tot directe belastingen. Dit zou de lidstaten helpen om steeds weer voorkomende fraudeconstructies en ontwikkelingen in agressieve fiscale planning op te sporen en elkaar daar snel over te informeren.
De Commissie zal verder verslag uitbrengen over de voortgang van de lidstaten bij de tenuitvoerlegging van de aanbeveling uit 2012 over belastingparadijzen. In deze aanbeveling zijn minimumnormen voor goed bestuur in belastingzaken opgenomen waar de internationale partners van de EU aan zouden moeten voldoen. Op basis van dit verslag zal de Commissie nagaan of verdere maatregelen nodig zijn om te garanderen dat de EU een samenhangend en consequent beleid voert inzake fiscale transparantie ten aanzien van derde landen.
